บันทึกการเรียนรู้ครั้งที่ 3
วันอังคาร ที่ 24 มกราคม พ.ศ.2560
สื่อการเรียนรู้สำหรับเด็กปฐมวัย
ความหมายและความสำคัญของสื่อ สื่อ หมายถึง สิ่งต่างๆ ที่เป็นตัวกลางที่ผู้เลี้ยงดูเด็กนำมาช่วยในการถ่ายทอดความรู้ ประสบการณ์ ทัศนคติ หรือทักษะที่ตนมีไปสู่เด็กได้อย่างมีประสิทธิภาพและเด็กเกิดการเรียนรู้ตามจุดประสงค์ หรือจุดมุ่งหมายได้ดีที่ดุด
ความสำคัญของสื่อ
-เป็นเครื่องมือส่งเสริมเด็กให้กล้าแสดงออกและเกิดการเรียนรู้อย่างมีประสิทธิภาพ
-เป็นตัวกลางในการถ่ายทอดความรู้ ประสบการณ์เครื่องมือเร้าความสนใจของเด็ก
ให้ติดตามเรื่องราวด้วยความสนใจและไม่เกิดความรู้สึกว่าเป็น “การเรียน”
-เป็นเครื่องมือทำสิ่งที่เป็นนามธรรมให้เป็นรูปธรรม
และได้เรียนรู้ได้รับประสบการณ์ตรงทำให้จดจำได้นาน
-สื่อเป็นสิ่งที่จะช่วยให้เด็กได้รับประสบการณ์ตรงที่เป็นรูปธรรมมากที่สุดสื่อจะช่วยทำให้สิ่งที่เป็นนามธรรมที่เด็กเข้าใจยาก
มาสู่รูปธรรมที่เข้าใจได้ง่ายขึ้น
สื่อจะช่วยให้เรียนได้อย่างสนุกสนานเพลิดเพลิน รวดเร็วและจำได้แม่นยำ
การเลือกสื่อ
-เพลง
-เครื่องดนตรีเครื่องดนตรีที่ใช้มือเล่นทั้งสองข้าง
-หนังสือ
ประเภทของสื่อการเรียนสำหรับเด็กปฐมวัย
แหล่งเรียนรู้สำหรับเด็กปฐมวัยเป็น
2 ลักษณะ
1. สื่อและแหล่งเรียนรู้ภายในห้องเรียน
2. สื่อและแหล่งเรียนรู้ภายนอกห้องเรียน
สภาพแวดล้อมต่าง
ดร.ชัยวงศ์
พรหมวงศ์ นักเทคโนโลยีทางการศึกษา ได้แบ่งสื่อการสอนออกเป็น 3 ประเภท
คือ
1. สื่อการสอนประเภทวัสดุ
2. สื่อการสอนประเภทอุปกรณ์
3. สื่อการสอนประเภทวิธีการ
✿สื่อการสอนประเภทวัสดุ หมายถึง
สิ่งช่วยสอนที่มีการสิ้นเปลือง เช่น ชอล์ก ฟิล์ม ภาพถ่าย ภาพยนตร์ สไสด์ เป็นต้น
✿สื่อการสอนประเภทอุปกรณ์ หมายถึง สิ่งช่วยสอนที่เป็นเครื่องมือ ซึ่งได้แก่
เครื่องเสียง เช่น เครื่องรับวิทยุและเครื่องเล่นเทปบันทึกเสียงกับอุปกรณ์ที่ไม่ใช่ทั้งเครื่องเสียงและเครื่องฉาย เช่น กระดานดำ ม้าหมุน
และกระดานหก
✿สื่อการสอนประเภทวิธีการหรือกระบวนการ
ได้แก่
การจัดระบบการสาธิต การทดลอง เกม และกิจกรรมต่างๆโดยเฉพาะอย่างยิ่งกิจกรรมที่ครูจัดทำขึ้นแต่มุ่งให้นักเรียนเข้ามีส่วนในการปฏิบัติ
เช่น การเล่นบทบาทสมมติ การจัดสถานการณ์จำลอง และการจัดศูนย์การเรียน เป็นต้น
ความหมายและความสำคัญการเล่นของเด็กปฐมวัย
-เด็กแรกเกิดถึงหนึ่งขวบ
เด็กวัยนี้จะเจริญเติบโตและมีพัฒนาการอย่างเป็นลำดับ
นับจากเริ่มจ้องมองสิ่งของ เริ่มเคลื่อนไหวร่างกายไขว่คว้า ฝึกคืบคลาน
กระทั่งตั้งไข่เกาะยืนและพยายามจะหัดเดินด้วยตนเองและหัดใช้นิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้หยิบของชิ้นเล็กๆ
-วัยหนึ่งขวบถึงสองขวบ
วัยนี้เด็กเคลื่อนไหวร่างกายได้มากขึ้นและเร็วขึ้น
เด็กจะไม่หยุดนิ่งแต่จะปีนโน่นป่ายนี่อยู่ไม่หยุดและไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อยเด็กวัยนี้มีความอยากรู้อยากเห็นซุกซน เพราะฉะนั้นผู้ใหญ่ต้องคอยช่วยเหลือใกล้ชิดโดยเฉพาะคอยระวังเรื่องอุบัติเหตุต่างๆ
-วัยสองขวบถึงสามขวบ ช่วงนี้เด็กจะเริ่มสนใจที่จะเล่นกับเด็กอื่นๆและสามารถเล่นด้วยกันได้นาน
ขณะเดียวกันเด็กวัยนี้เป็นวัยที่รู้จักโลกกว้างขวางขึ้น
เด็กต้องการค้นพบสิ่งใหม่เป็นวัยของความเป็นตัวเอง
-วัยสามขวบถึงสี่ขวบ เด็กวัยนี้เริ่มมองโลกกว้างมากขึ้น
เป็นตัวของตัวเองมากขึ้น การได้ทำกิจกรรมต่างๆ จะทำให้เด็กมองเห็นความสามารถของตนเองว่าเหมือนผู้ใหญ่จะทำให้เด็กเกิดความภูมิใจในตนเอง
-วัยสี่ขวบถึงห้าขวบ เด็กวัยนี้จะมีความคิดเห็นเป็นของตนเองมีความภาคภูมิใจในตนเอง
เด็กวัยนี้จะเข้าใจภาษามากขึ้น กำลังฝึกการพูดเป็นประโยคยาว ๆ
เด็กสามารถช่วยตนเองได้ทุกอย่าง
-วัยห้าขวบถึงหกขวบ
เด็กวัยนี้ชอบเล่นของเล่นที่ช่วยทำให้เกิดความคิดสร้างสรรค์จากสิ่งต่างๆ
ชอบเล่นเลียนแบบชีวิตของผู้ใหญ่ชอบเล่นตั้งกฎเกณฑ์ต่าง ๆ ชอบเล่นใช้กำลัง
การเล่นของเด็กปฐมวัย
1.
ความสำคัญและคุณค่าของการเล่น
การเล่นเป็นปัจจัยที่สำคัญที่มีผลต่อการเจริญเติบโตของเด็ก
การเล่นจะทำให้เกิดความรู้
ความเข้าใจ พัฒนาทักษะด้านร่างกายและสังคม มีความเข้าใจสภาพความเป็นจริงของชีวิต
และเพื่อให้เด็กได้รู้จักกฎ
กติกาของการเล่น
สอนให้เด็กได้เล่นร่วมกับเพื่อนอย่างมีความสุขฝึกฝนการใช้ภาษา การจัดการศึกษาปฐมวัยที่เอื้อให้เด็กเล่น
จึงเป็นการที่ส่งเสริมพัฒนาการของเด็กทุกด้านอย่างแท้จริง
2.คุณลักษณะของสื่อสร้างสรรค์และการเล่น
-สอดคล้องกับหลักสูตร
แผนการจัดประสบการณ์เตรียมความพร้อม
-เน้นให้เด็กได้ใช้สื่อและเล่นร่วมกัน
เพื่อพัฒนาด้านสังคม
-เหมาะสมกับวัยและความสามารถและความสนใจของเด็ก
3.ประเภทของสื่อสร้างสรรค์และเครื่องเล่น
-บล็อก
-เครื่องเล่นสัมผัส
-เกมการศึกษา
-ชุดฝึกทักษะการเคลื่อนไหว
-หนังสือภาพนิทาน
-หุ่นต่าง
ๆ
-ศิลปะสร้างสรรค์
-ชุดฝึกทักษะพื้นฐานทางวิทยาศาสตร์
-เพลงและดนตรี
-เล่นบทบาทสมมติหรือเลียนแบบชีวิตจริง
4.ประโยชน์ของการเล่น
การเล่นช่วยให้เด็กเกิดการพัฒนาด้านต่าง
ๆ ตัวอย่างเช่น ด้านร่างกาย
จะช่วยให้เด็กมีร่างกายแข็งแรง
สมบูรณ์เพิ่มทักษะการใช้กล้ามเนื้อต่างๆ ด้านอารมณ์จะช่วยให้เด็กเป็นผู้มีอารมณ์แจ่มใส เบิกบานสนุกสนาน ด้านสังคมจะช่วยเสริมสร้างให้เด็กเป็นผู้ที่มีความเชื่อมั่นในตนเอง กล้าแสดงออก สามารถร่วมเล่นกับเพื่อนได้อย่างสร้างสรรค์และมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น
5.วิธีการส่งเสริมการเล่นของเด็กปฐมวัยได้ดังนี้
-จัดหาสถานที่อุปกรณ์การเล่นที่เหมาะสมแก่วัยของเด็ก
-ปล่อยให้เด็กเล่นอย่างอิสระตามความคิดและจินตนาการ
-กระตุ้น
ชี้แจง หรือแนะนำวิธีการเล่นใหม่ๆให้กับเด็ก
-กล่าวคำชม
-ผู้ใหญ่ควรช่างสังเกตและจดจำเกี่ยวกับการเล่นของเด็กเมื่อพบว่าเด็กสนใจในสิ่งใดเป็นพิเศษควรส่งเสริมความสนใจนั้น
ๆ
ความคิดสร้างสรรค์สำหรับเด็กปฐมวัย
1.ความคิดริเริ่ม (Originality)
2.ความคิดคล่องตัว (Fluency)
3.ความคิดยืดหยุ่นหรือความยืดหยุ่นในการคิด
(Flexibility)
4.ความคิดละเอียดลออ (Elaboration)
1.ความคิดริเริ่ม
(Originality)
-ลักษณะความคิดแปลกใหม่
แตกต่างจากความคิดธรรมดา หรือความคิดง่าย
ๆความคิดริเริ่ม
-พฤติกรรมด้านความคิดริเริ่มสำหรับเด็กปฐมวัย
ลักษณะของบุคคลที่มีความคิดริเริ่ม
สรุปจากการศึกษาค้นคว้าก็พบว่าคนที่มีความคิดริเริ่มมักไม่ชอบความจำเจ
ซ้ำซาก แต่จะชอบปรับปรุงและเปลี่ยนแปลงให้งานของเขามีชีวิตชีวา
และมีความแปลกใหม่กว่าเดิม
2.ความคิดคล่องตัว
(Fluency)ปริมาณความคิดที่ไม่ซ้ำในเรื่องเดียวกัน
โดยแบ่งออกเป็น
2.1ความคิดคล่องแคล่วทางด้านถ้อยคำ
(Word
Fluency)
2.2ความคิดคล่องแคล่วทางด้านการโยงสัมพันธ์
(Associational
Fluency)
2.3ความคล่องแคล่วทางด้านการแสดงออก (Expressional
Fluency)
2.4ความคล่องแคล่วในการคิด (Ideational
Fluency)
3.ความคิดยืดหยุ่นหรือความยืดหยุ่นในการคิด
(Flexibility)
3.1ความคิดยืดหยุ่นที่เกิดขึ้นทันที (Spontaneous
Flexibility)
3.2ความคิดยืดหยุ่นทางด้านการดัดแปลง (Adaptive
Flexibility)
4.ความคิดละเอียดละออ (Elaboration)
1.พัฒนาการของความละเอียดละออจะขึ้นอยู่กับอายุ
กล่าวคือ เด็กที่มีอายุมากจะมีความสามารถด้านนี้มากกว่าเด็กอายุน้อย
2.เด็กหญิงจะมีความสามารถมากกว่าเด็กชายในด้านความละเอียดละออ
3.เด็กที่มีความสามารถสูงทางด้านความละเอียดละออ จะเป็นเด็กที่มีความสามารถทางด้านการสังเกตสูงด้วย
5.คุณครูปฐมวัยกับการส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์
5.1 ลักษณะโดยทั่วไป
5.2 หลักสูตรและวิธีสอน
5.3 วิธีการสอนของครูแบบใช้ความคิดสร้างสรรค์ให้กับเด็กปฐมวัย
ประโยชน์ของสื่อสร้างสรรค์
1.หลักการเลือกสื่อสร้างสรรค์
1.1
ประโยชน์
1.2 ประหยัด
1.3 ประสิทธิภาพ
2.
ประโยชน์ของการใช้สื่อสร้างสรรค์
3.
ประโยชน์ของการใช้สื่อสร้างสรรค์ที่ส่งผลผู้สอน
การเรียนรู้ระดับปฐมวัย
เด็กปฐมวัยจะเรียนรู้จากรูปธรรมไปหานามธรรม
โดยผ่านการเล่นด้วยประสาทสัมผัสทั้ง 5
ครูผู้สอนเด็กปฐมวัยต้องมีใจรักเด็กอย่างจริงใจ อย่าเสแสร้ง
จัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่เน้นเด็กเป็นสำคัญ
เพื่อให้เด็กได้เรียนรู้อย่างมีความสุข
กล้าคิด กล้าทำ กล้าแสดงออก มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์และ
จินตนาการเป็นของตนเอง
เล่นร่วมกับเพื่อนทุกคนได้อย่างมีความสุข
สรุป
-การใช้สื่อสร้างสรรค์ หมายถึง สื่อการสอนที่ดีที่สามารถถ่ายทอดความรู้ประสบการณ์
ทัศนคติ
แนวคิด และทักษะในการพัฒนาเด็กให้มีคุณภาพตามจุดมุ่งหมาย
การวางแผนสร้างสรรค์สื่อการสอนหรือการปรับปรุงสื่อการสอนให้มีประสิทธิภาพและมีสภาพที่ดี
-การสอนสำหรับเด็ก
ต้องให้เหมาะสมกับลักษณะและความสามารถหรือพัฒนาการด้าน
ร่างกาย สติปัญญา อารมณ์และจิตใจของเด็กปฐมวัยอีกทั้งยังต้องเน้นให้เด็กเป็นศูนย์กลาง
ได้ฝึกปฏิบัติและเรียนรู้ด้วยตนเองให้มากที่สุด